جواد ذبیحی - بیات ترک شور

نام بردن از سید جواد ذبیحی برای شنوندگان جدید رادیو که هیچ وقت با صدای او پای سفره‌ی سحر ننشسته‌اند، بیهوده به نظر می‌رسد، اما دوستداران هنر آواز و شیفتگان مناجات‌های او در شب‌های ماه مبارک رمضان محال است که صوت دلپذیر ذبیحی و شورخوانی نیمه‌شب او را از یاد ببرند. آن‌ها مرد بی‌رقیب حدود دو دهه مناجات‌خوانی رادیو ایران را که با مرگش صدایش نیز به خاموشی گرایید فراموش نمی‌کنند و صدای نمکین او را در گنجینه‌ی ذهن خود نگه‌داری خواهند کرد.شاید اگر ربنای محمدرضا شجریان از سال‌های دور تا امروز برای نسل‌های گوناگون پخش نمی‌شد، اینک این قطعه‌ی قرآنی حس نوستالژیک رمضان را در تک تک شنوندگان صدای او برنمی‌انگیخت و اگر پخش قطعات آوازی ذبیح هم‌چنان تا امروز از رادیو یا تلویزیون تداوم داشت، صدای او بود که مهمانی خدات را در مخاطبان تداعی می‌کرد.«ای آن که به هر خطر پناهی تو مرادر ظلمت شب چراغ راهی تو مرایا نور امید صبح اقبال منییا روشنی شام سیاهی تو مرا»«با ذکر تو ای خدای عالم همه شبدر خانه‌ی خود بهشت دارم همه شبتا بشکنم اندر ره تو پای گناهسر بر سر سجده‌ات گذارم همه شب»ذبیحی این رباعیات را چنان در دستگاه شور می‌خواند که به جرأت می‌توان گفت امروز کم‌تر کسی می‌تواند سیطره‌ی موسیقایی آواز را بر این اشعار پرمغز تحمیل کند، اما تسلط کامل او بر ردیف‌های آوازی و بهره‌گیری از عناصر غیر ایرانی در آواز او را به هنرمندی بی‌رقیب در مناجات‌خوانی بدل کرده بود که رادیو ایران از اواخر دهه‌ی 20 تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و با مرگ ذبیحی نمی‌توانست از پحش صدای او برای مخاطبانش چشم‌پوشی کند. این در حالی است که در زمان او امکانات صوتی بسیار محدودی در دسترس بود و همانند امروز که سیستم‌های پرورش صدا برخی ضعف‌ها و معایب آواز را می‌پوشانند، خوانندگان عرصه‌ی موسیقی نمی‌توانستند عیب و نقص‌های کار خود را رفع کنند. به همین دلیل بود که سید جواد ذبیحی در سال‌های اول خوانندگی، بدون بهره‌گیری از دستگاه‌های رایج آن زمان آواز می‌خواند و سپس با امکانات اولیه‌ی رادیو هنر مناجات‌خوانی خود را به رخ رقیبانش کشید.