چه اشعاری از «شفیعی کدکنی» در موسیقی ایران استفاده شده است

سایه می‌گوید:‌ «او بر چکاد بلندی ایستاده که نیازی به انکار دیگران ندارد و این موهبتی الهی است» و زرین‌‌کوب بعد از خواندن مجموعه اشعارش می‌نویسد: «خرسندم که شعر واقعی ما در صاف‌ترین و درخشان‌ترین اشکال خویش شکفت و این آرزوی دیرینم برآورده شد» و «اخوان ثالث» اشاره دارد که: «در سروده‌های این شاعر با جانی نجیب سرو کار داریم» و هزاران تمجیدِ دیگر؛ «محمدرضا شفیعی کدکنی» اما خود بارها، دست به انکار خویش زده و در همین مقدمه‌ی «طفلی به نام شادی» که بعد از 23 سال منتشر شده، نوشته است: «در تمام مدّتِ شاعریِ من – که عمری شصت و چند ساله دارد –همچنان آدم عقب‌مانده‌ای باقی مانده‌ام و در یک مورد هم، نتوانستم وزن و قافیه و معنی و عشق و تأمّلاتِ وجودی و ایران را به کناری نهم و «آوانگارد» شوم. بدبختی ازین بالاتر؟»

اما آنچه او آن را «بدبختی» می‌نامد، به‌خاطر آگاهی‌اش از اهمیت شکل و بافت بیرونی شعر و جدایی‌اش از صورت‌گرایی و فرمالیسم افراطی است که در شعر بسیاری از شاعران دیده می‌شود. به گواهِ بسیاری از منتقدان، اما او بیش از هر شاعرِ معاصرِ دیگری به موسیقی شعر توجه داشته است و تسلط بی‌مانند او در سود جستن از وزن و ردیف و قافیه شعر او را آهنگین و مناسب برای اجرا توسط خوانندگان می‌کند.

«شفیعی کدکنی»‌ سال‌ها پیش، کتابی با نام «موسیقی شعر» نیز نگاشته است و از آنجا که در بسیاری از فصولِ کتاب، «موسیقی» مفهومی نزدیک به روابط حاکم بر یک «کل ادبی» دارد، نام «موسیقی شعر» را برای آن برگزیده است. او در این کتاب درباره‌ی مفاهیمی چون دلالت موسیقایی کلمات، فارابی و موسیقی شعر، از موسیقی کیهانی تا موسیقی شعر (آرای فلاسفۀ اخوان‌الصفا)، ابن‌سینا و موسیقی شعر، چندآوایی موسیقی در منظومۀ شمسی مولانا و غیره سخن به میان آورده است.

در این سال‌ها، آثار فراوانی از این شاعرِ نام‌دار توسط بسیاری از آهنگ‌سازان مورد استفاده قرار گرفته است. در این گزارش نگاهی به آثار موسیقی ایران داریم که با اشعاری از او اجرا شده است.