نگاهی به کمبودهای فردی و اجتماعی - ویژه دکتر شکوری

این بار می‌خواهم کمی راجع به فقر صحبت کنم. در دو پست قبلی در مورد موضوعاتی صحبت کردم که در دنیا اشتباه هستند. مثل تله پیشرفت، مثل اخبار. البته نمی‌خواهم بگویم که به کل غلط هستند، منظورم بیشتر این است که این موضوعات نیاز به بازاندیشی دارند و فکر می‌کنم یکی از چیزهای دیگری که در دنیا اشتباه است و نیاز دارد که در مورد آن بازاندیشی شود، نابرابری است.

در واقع پهنای باند ذهنی افراد در دوران بی پولی درگیر است. همه‌ی ما دوران بی‌پولی داشته‌ایم، همه‌ی ما دوره‌هایی داشتیم که به ما فشار آمده است، چه از نظر مالی و یا چه از لحاظ عاطفی دچار کمبود بوده‌ایم. نویسنده می‌گوید ما وقتی با چیزی درگیر باشیم، قسمت زیادی از ظرفیت ذهنی، توجه و در واقع پهنای باند ذهن ما درگیر آن کمبود می‌شود.

پس این توصیه‌های عامه پسند که می‌گویند اگر شما فقیر هستید، تقصیر خودتان است و حتما نمی‌توانید خوب تلاش کنید و خودتان مردد و یا تنبل هستید، اشتباه است. هر انسانی که در شرایط کمبود باشد، به طور طبیعی روانش تحلیل می‌رود.

من مدتی در باغ کتاب کار می‌کردم، یک روزی بچه‌ها‌ی کار به باغ کتاب برای بازدید دعوت شدند و اتفاقی افتاد که من را خیلی متاثر کرد. در باغ کتاب جایی هست به نام Science Center مرکز علوم، و در مورد زیست شناسی و علوم به بچه‌ها یک سری آموزش و اطلاعات داده می‌شود (یا شاید می‌شد). خانمی که مربی این بخش بود از این بچه‌ها می‌پرسد: کی می‌دونه سلول چیست؟ همه‌ی بچه‌ها دستشان را بلند کردند. مربی به یکی اشاره می‌کند که جواب دهد و در جواب می‌گوید: زندان دیگه! سلولِ زندان.

یعنی درکی که این بچه‌ها به واسطه شرایطشان از سلول داشتند با تصور من و شما از سلول کاملا متفاوت است. این اثر کمبود است، اثر فقر است و من می‌خواهم توضیح دهم که شرایط سخت و اسفناک زندگی این افراد چه تاثیری بر ذهن آنها دارد.

شکسپیر می‌گوید: هیچ زندانی به اندازه‌ی زندانی که ما دیوارهای آن را نمی‌بینیم، ما را محدود نمی کند.

وقتی فقر به درماندگی آموخته شده تبدیل می‌شود یک زندان با دیوارهای نامرئی در ذهن ما می سازد، یعنی به این بچه‌ها می‌گوید تو از اینجا تا اینجایی! و حتی امکان رویاپردازی‌های بیشتر را از این را از او میگیرد.

کتاب نردبان شکسته، کیت پین با این مثال شروع می‌کند که یک سری خطوط هوایی برای اینکه در طی سفر به مسافرین بیشتر خوش بگذرد، یک سری پژوهش روانشناسی انجام می‌دهند. یک چیز جالبی که کشف کردند اثر نابرابری بر ذهن ادمها بود.

همانطور که می‌دانید صندلی‌های هواپیما معمولا دو قسمت است، یک قسمت first class هست و یک بخش عادی. پژوهشگران متوجه شدند میزان بروز خشم در پروازهایی که صندلی first class دارند ۴ برابر بیشتر از پروازهای تماما معمولی است. (منظور از میزان خشم یعنی دعوای بین مسافرها، مسافرها با مهمانداران و ….)

و این ۴ برابر بروز خشم بیشتر از نظر فشار روانی معادل است با ۹.۵ ساعت تاخیر در پرواز. ببینید چقدر کلافه کننده است! یعنی همین که آدمها از یک در مشترک وارد می‌شوند و نابرابری را می‌بینند ۴ برابر بیشتر عصبانی می‌شوند. در واقع این پژوهشگران نشان دادند که ذهن ما چطور به نابرابری واکنش نشان می‌دهد.

و در جهانی که پر از نابرابری است، واقعا چقدر آدمها رنج می‌کشند.

برای حل این مشکلات گرچه ما هر کدام مسئولیت فردی داریم، اما مسئله خیلی کلان‌ است و باید ساختارها درست شود. یعنی عدالت و برابری باید به یک دغدغه‌ی کانونی بدل شود. باید به این فکر کنیم که این ساختار نابرابر و این حجم از نابرابری اصلا طبیعی نیست و اشتباه است و باید درست شود.

در کتاب نردبان شکسته، در صفحه ۱۴ یک عکسی هست. شما می‌دانید که هزاران سال است که قد مردم از توزیع نرمال تبعیت می‌کند و درصد زیادی از ما (حدود ۹۵ درصد) قد متوسطی داریم. در این صفحه از کتاب کیت پین در کنار قد متوسط یک مرد، نمودار توزیع ثروت را ترسیم کرده و نشان داده که دارایی میلیاردها نفر از ما تا مچ یک انسان طبیعی است و بعد یک درصد بسیار اندکی به بالا و سر می‌رسند.

کتاب ها یا فیلم های معرفی شده در این قسمت
معرفی کتاب: نردبان شکسته؛ چگونه نابرابری بر طرز فکر، زندگی و حتی مرگ ما تاثیر می‌گذارد، نویسنده: کیت پین، ترجمه: سمانه پرهیزکاری، نشر میلکان
معرفی کتاب: کم‌بود؛ نگاهی به کمبودهای فردی و اجتماعی، نویسنده: سندهیل مولای‌ناتان، ترجمه: حسین علیجانی رنانی، نشر: ققنوس
معرفی کتاب: فقر احمق می‌کند. سندهیل مولاینیتن، نشر: ترجمان

درباره این سری از برنامه های کانال کتاب باز
سری "ویژه دکتر شکوری" گزیده هایی از فصل های گذشته برنامه کتاب باز (فصل چهارم، پنجم و ششم) است که تنها شامل بخش انتهایی این برنامه یعنی صحبت های دکتر شکوری و سروش صحت میشود.
این سری از برنامه در بازه های زمانی بین پانزده تا بیست دقیقه تدوین شده است و به صورت روزانه تقدیم حضورتان خواهد شد.
.با امید به این که از محتوای این سری از برنامه های دکتر شکوری و صحبت های سروش صحت عزیز استفاده کافی را ببرید

.برای همراه بودن با ما کانال یوتیوب کتاب باز را سابسکرایب کنید
.همچنین برای به اشتراک گذاشتن کانال کتاب باز میتوانید از لینک زیر استفاده کنید
http://ytbrlink.me/KetabBaz

برای دسترسی به دیگر قسمت های این سری از برنامه های دکتر شکوری روی لینک زیر کلیک کنید
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTLtkSp1HANtOwinlrWMENTnlmvDEeszy

#KetabBaz
#کتاب_باز
#دکتر_شکوری
#سروش_صحت