پاسخ عجیب آخوند به پرسش فقهی - حکایت طنز از عبید زاکانی - آموزش ادبیات

«چون در نماز می‌ایستم ک * یرم برمی‌خیزد!»

حکایت بی پروا و بسیار خنده دار عبید زاکانی و شعر آقای سید علی طاهری متخلص به «شیوا»

شخصی پیش دانشمندی رفت و گفت: چون در نماز می‌ایستم ک * یرم برمی‌خیزد تدبیر چه باشد.
گفت از مرگ پدر و مادر یاد کن. گفت فایده نمی‌کند.
گفت نفس واپسین؟ گفت سودی نمی‌کند.
چندانکه از این نوع گفت هیچ درنگرفت.
دانشمند ملول شده گفت: "ای مردک بیا در ک * ون من بسپو ز؟"
گفت من نیز به خدمت مولانا از بهر آن آمدم
تا هرچه فرمایید چنان کنم...

منبع و مرجع خوانش :
کلیات عبید زاکانی
برگرفته از تصحیح استاد عباس اقبال
و چند نسخه دیگر
ترجمه از عربی به پارسی پرویز اتابکی
انتشارات کتابفروشی زوار
تهران شاه آباد

طنز و انتقاد اجتماعی در حکایت:
طعنه به زاهدان و علمای مذهبی:
دانشمند تلاش می‌کند با روش‌های سنتی و کلیشه‌ای (یاد مرگ، نفس واپسین) مشکل را حل کند، اما در عمل، این راهکارها هیچ کارکردی ندارند.
این طعنه‌ای به شیوه‌ی رایج فقها و زاهدان است که همیشه نصایح تکراری ارائه می‌دهند، بدون این‌که واقعاً راه‌حلی برای مشکلات واقعی مردم داشته باشند.
تقلید کورکورانه و اطاعت بی‌چون‌وچرا:
مرد حتی در برابر دستور کاملاً نامعقول و مضحک شیخ، بدون لحظه‌ای تفکر، آن را قبول می‌کند!
این رفتار، نقدی بر تقلید کورکورانه از بزرگان مذهبی و اطاعت بی‌منطق از هر حرفی که از دهان "مولانا" یا "دانشمند" خارج می‌شود، است.
بازی با تابوهای مذهبی و جنسی:
در این حکایت، موضوعی که معمولاً در عرف و مذهب سرکوب می‌شود (برانگیختگی جنسی در هنگام نماز) به شکل طنزآمیز و جسورانه مطرح شده است.
این هجو ساختارشکنانه، نه‌تنها برای شوک‌آور بودن، بلکه برای نشان دادن تناقضات اجتماعی و مذهبی به کار رفته است.

آرایه‌های ادبی در حکایت:
طنز هزل‌آمیز: استفاده از زبان بی‌پرده برای بیان مشکلات اجتماعی.
تضاد و تناقض: نماز (عمل معنوی و مقدس) در مقابل برانگیختگی جنسی (نیاز فیزیولوژیک و طبیعی).
کنایه و ایهام: جمله‌ی آخر حکایت که به تقلید کورکورانه اشاره دارد.
تمثیل و هجو: این حکایت فراتر از معنای سطحی، به نقد رفتارهای اجتماعی و تفکرات مذهبی نادرست می‌پردازد.


• دوران عبید زاکانی (قرن هشتم هجری) یکی از پرآشوب‌ترین دوره‌های تاریخ ایران بود، زمانی که ایلخانیان مغول بر ایران حکومت می‌کردند. این دوره تأثیر عمیقی بر زندگی و آثار عبید گذاشت، زیرا او شاهد بی‌ثباتی سیاسی، اجتماعی و اخلاقی، و فساد گسترده دربار و طبقات حاکم بود.
ریاکاری مذهبی، رشوه‌خواری، و فساد اخلاقی در میان حاکمان و حتی فقیهان رایج بود. عبید این مسائل را با طنز تلخ و هجو بی‌پروای خود افشا کرد.
زندگی مردم عادی نیز تحت فشار مالیات‌های سنگین و بی‌عدالتی اجتماعی قرار داشت.




مولانا نظام الدین عبیدالله زاکانی یکی از ستارگان فروزان آسمان شعر وادب ایران و از بزرگترین لطیفه پردازان و نقادان چیره دست روزگار است .
شرح احوال و تاریخ دقیق ولادت و وفات این فرزانه لطیفه سرای ، چون بیشتر اکابر علم و ادب این سرزمین در پرد؛ ابهام نهفته است و فقط از برخی قرائن و امارات بقسمتی از آن راه توان یافت
خواجه نظام‌الدین عبیدالله زاکانی شاعر و لطیفه‌پرداز نامدارایران در قرن هشتم هجری است. وی به لحاظ وضعیت اجتماعی آن روزگار، به طنز روی آورد و نظم و نثر خود را وسیلهٔ حمله به عرفها و عادات نادرست و مفاسد و معایب طبقهٔ مشخصی از اجتماع قرار داد. وی در حدود سالهای ۷۷۱ و ۷۷۲ هجری قمری زندگی را بدرود گفت. از آثار برگزیدهٔ او می‌توان به مثنوی عشاق‎نامه، کتاب اخلاق‌الاشراف، ریش‌نامه، صد پند، لطایف و ظرایف، رسالهٔ دلگشا و بالاخره منظومهٔ معروف موش و گربه اشاره کرد.


ویدیو رو لایک و کانال رو سابسکرایب کنید لطفا

لینک کانال تلگرام????????❤
https://t.me/Alef_Anahita

لینک اینستاگرام????????❤
https://www.instagram.com/anahita_alef/

لینک توییتر/X????????❤
https://x.com/Anahita_alef

آدرس ایمیل:
[email protected]


لینک پلی لیست هزلیات
https://youtu.be/eCUjYThB3mU?si=4h5hO7_URddJzpVr

لینک پلی لیست شاهنامه خوانی
https://youtu.be/DAQIq59aShc?si=NRT4pdW9VqonDrJG


از لینک زیرمیتونید بقیه پلی لیستها رو ببینید
لینک صفحه پلی لیست ها در کانال
https://www.youtube.com/@anahitaalef/playlists


لینک پلی لیست قصه های ایرانی
https://youtu.be/vN86Dr6B5zk?si=mJsNcrn5tUEn5hEk

لینک پلی لیست آیین های ایرانی
https://youtu.be/3G6XG-9LCnw?si=qQWehbSXU8QRkITt

[email protected]
https://t.me/Alef_Anahita
https://www.instagram.com/anahita_alef/
https://x.com/Anahita_alef

این ویدیو آموزشی است و با هدف آشنایی بیشتر با شعر شعرای پارسی زبان تهیه شده است.
This content is educational and aims to introduce Persian poets and great figures of Iranian literature.
The source and reference for the recited poem are provided in the caption.